امروز ١٣ آبان ماه ۱۴۰۲، اولین سالگرد جمعه خونین خاش است اما سوالی برای بسیاری از ما مردم بلوچستان پس از سیزده ماه اعتراضات مردمی مداوم علیه جمهوری اسلامی به وجود آمده که «آیا در تقسیمات شهروندی، بلوچستان جزئی از ایران است؟»

اتفاقات یک سال گذشته مروری تلخ برای مردم بلوچ بود تا بدانند در افکار عمومی مردم ایران و اپوزیسیون خارج نشین چه جایگاهی دارند.
مردمی که طی یک قرن گذشته زیر سلطه حکومت‌هایی مرکزگرا به حاشیه رانده شده بودند، پس از شروع خیزش زن، زندگی، آزادی و کشتارهای جمعه خونین زاهدان و خاش؛ رشادت ها، نشان دادند و بیش از ۱۳ ماه پرچمدار انقلابی بودند که با قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی شروع شد و شعله های این انقلاب به سراسر جغرافیای هویت زده ایران سرایت کرد.

در حالی که بی دردهای مرکزنشین به هدف خود که همانا «آزادی پوشش» بود، رسیده بودند، ملت بلوچ  زیر شدیدترین سرکوب ها، هر جمعه به خیابان آمدند؛ بازداشت، شکنجه و زندانی شدند اما پا پس نکشیدند و محکم و راسخ به رژیم جمهوری اسلامی ایران «نه» گفتند و فریاد «اتحاد، اتحاد» سر دادند.

اما اکثر مرکزنشینان بی درد که جان خویش را عزیز می شمارند به دست آورد شگرفش که سر لخت گشتن و پوشیدن شلوارک بود، رسیده بود، دلیلی برای به خیابان آمدن نداشت و لزومی بر حمایت از ملت بلوچ احساس نمی کردند چرا که تحت تاثیر رسانه های جمهوری اسلامی ایران، خود را برتر از حاشیه نشینان می دانند و جان خود را ارزشمند و بلوچ را مستحق مرگ می دانند.