✍ نبی بلوچ
در بسیاری از شهرهای کوچک و روستاهای بلوچستان، خاموشی برق دیگر یک اتفاق یا نقص فنی نیست؛ بلکه بخشی از جریان روزمره زندگی مردم شده است. قطعی‌های چندباره و مداوم، با برنامه یا بی‌برنامه، تحت عنوان‌هایی چون «نقص فنی» یا «افت فشار» هر روز تکرار می‌شوند. اما آنچه در ظاهر تنها یک اختلال خدماتی به نظر می‌رسد، در واقع بازتابی از یک تبعیض ساختاری عمیق است که به شکلی مستقیم با کرامت انسانی و حق زیستن در ارتباط است.
تجربه شخصی‌ام در زاهدان این واقعیت را برایم ملموس‌تر کرد. در طول دو روز اقامت در یک محله در حوالی دانشگاه، حتی یک بار نیز قطعی برق را تجربه نکردم؛ درحالی‌که دوستی که همزمان در محله‌ای بیشتر بلوچ‌نشین، از همان شهر ساکن بود، چندین نوبت خاموشی را از سر گذراند. همین تفاوت درون یک شهر کوچک، نشان از الگویی بزرگ‌تر دارد: برق برای بعضی‌ها همیشه هست و برای برخی دیگر مدام قطع می‌شود.
در ابعاد وسیع‌تر، روستاها و شهرهای کوچک بلوچستان همزمان با چند بحران درگیرند: خاموشی برق، اختلال ارتباطات، تعطیلی ادارات، فلج شدن بازار و نابودی کشاورزی. در مناطقی که روزانه چند ساعت برق ندارند، ادارات عملاً تعطیل‌اند. کارمندان یا اداره را ترک می‌کنند یا در گرمای بی‌برق بدون اینترنت و تجهیزات، فقط منتظر بازگشت برق می‌مانند. مردم، که اغلب از روستاهای دور آمده‌اند، ساعت‌ها پشت در ادارات می‌مانند و نهایتاً ناامید برمی‌گردند.
در بازار نیز خاموشی یعنی توقف کامل. دستگاه‌های کارت‌خوان، صندوق‌ها و شبکه فروش همه از کار می‌افتند. مغازه‌داران مجبور به بستن مغازه می‌شوند و خریداران در سایه دیوارها منتظر برق می‌مانند. خاموشی فقط نور را نمی‌برد؛ جریان اقتصادی زندگی مردم را متوقف می‌کند. در زمین‌های کشاورزی نیز قطع برق به معنای توقف پمپ‌ها و خشک شدن زمین‌هاست. کشاورزان، بدون بیمه یا حمایت دولتی، محصول و درآمدشان را از دست می‌دهند.
با قطع برق، دکل‌های مخابراتی نیز از کار می‌افتند. باتری‌های پشتیبان یا فرسوده‌اند یا به مناطق دیگر منتقل شده‌اند. در نتیجه، مردم حتی امکان تماس اضطراری هم ندارند. یک تصادف، یک زایمان، یا یک حمله قلبی در این وضعیت می‌تواند مرگبار باشد.
آیا خاموشی فقط نصیب مناطق بلوچ‌نشین شده؟ چرا فقط نام مناطقی که خاموشی دارند اعلام می‌شود، اما هیچ‌گاه اسمی از مناطقی که هرگز خاموش نمی‌شوند برده نمی‌شود؟ چرا برخی مناطق همیشه در فهرست قطعی هستند و برخی هیچ‌وقت نیستند؟ آیا بلوچ‌ها شهروند درجه‌دو محسوب می‌شوند؟
خاموشی برق در بلوچستان، تنها خاموشی نور نیست؛ خاموشی عدالت، خاموشی امنیت، خاموشی عزت انسانی و خاموشی یک حق بنیادین است. ما درباره برق صحبت نمی‌کنیم؛ درباره تبعیض ساختاری و حقوق اولیه انسانی سخن می‌گوییم. وقتی عدالت خاموش می‌شود، برق آخرین چیزی‌ست که از مردم گرفته می‌شود و نخستین چیزی‌ست که نبودش همه چیز را از آنان می‌گیرد.
Be the first to comment