چرا بنادر چابهار و جاسک می‌توانند هدف حمله نظامی آمریکا باشند؟/ طرح‌ «توسعه سواحل مکران» طرحی برای اهداف سیاسی نه توسعه واقعی

به گزارش رسانک، امروز دوشنبه ۱۸ فروردین ماه ۱۴۰۴، در پی تشدید تنش‌ها میان رژیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا، بنادر استراتژیک چابهار و جاسک بار دیگر در کانون توجه تحلیل‌گران و مقام‌های امنیتی قرار گرفته‌اند.

همزمان با تهدید لفظی تهران مبنی بر هدف قرار دادن پایگاه آمریکایی دیه‌گو گارسیا در اقیانوس هند در صورت اقدام نظامی آمریکا، و اعزام بمب‌افکن‌های رادارگریز بی-۲ از سوی واشنگتن به این پایگاه، مایکل روبین، پژوهشگر ارشد اندیشکده محافظه‌کار «انجمن خاورمیانه» در تحلیلی نسبت به پیامدهای هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات بندری ایران در چابهار و جاسک هشدار داده است.

بر اساس این تحلیل، چابهار و جاشک (جاسک) به‌عنوان دو بندر راهبردی، نقش کلیدی در معادلات نظامی و سیاسی منطقه ایفا می‌کنند. چابهار، به‌ویژه به دلیل سرمایه‌گذاری‌های پی‌درپی ایران و تلاش برای توسعه آن با حمایت موردی چین، برای تهران مسیری حیاتی برای اتصال به آب‌های آزاد خارج از تنگه هرمز محسوب می‌شود. این بندر همچنین در پروژه «رشته مروارید» چین – مجموعه‌ای از بنادر دریایی برای پشتیبانی از حضور نظامی چین در اقیانوس هند – جایگاهی مهم دارد و از منظر ژئوپلیتیک نیز برای ایران ابزاری برای تقویت پیوند با اوراسیا و افزایش وزن منطقه‌ای‌اش است.

در سوی دیگر، جاسک نیز با وجود سرمایه‌گذاری کمتر نسبت به چابهار، به‌واسطه نقش آن به‌عنوان پایگاه زیردریایی ایران در خارج از خلیج فارس، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. آقای روبین در تحلیل خود تأکید کرده است که در صورت حمله آمریکا به تأسیسات نظامی و بندری در این دو بندر، نه تنها سرمایه‌گذاری‌های ایران در معرض نابودی قرار خواهند گرفت، بلکه روابط تهران و پکن نیز تضعیف می‌شود. چنین حمله‌ای، به باور این تحلیل‌گر آمریکایی، می‌تواند مسیر حضور ناوگان آمریکا یا زیردریایی‌های اسرائیل برای محاصره عملیاتی نیروی دریایی ایران و سپاه پاسداران در خلیج فارس را هموار کند.

با توجه به نقش کلیدی چابهار و جاسک در سیاست‌های دریایی و امنیتی ایران، هرگونه تهدید یا آسیب به این بنادر می‌تواند پیامدهایی فراتر از حوزه نظامی در پی داشته باشد؛ از جمله انزوای بیشتر منطقه‌ای و بین‌المللی، کاهش جذابیت اقتصادی ایران برای شرکای بالقوه‌ای مانند چین و فشار مضاعف بر ساختار دفاعی و لجستیکی جمهوری اسلامی در جنوب شرق کشور و سواحل بلوچستان(مکران).

این تحولات بار دیگر نشان می‌دهد که بلوچستان و سواحل آن، نه‌تنها برای توسعه اقتصادی، بلکه به‌عنوان خط مقدم منازعات ژئوپلیتیک و رقابت‌های قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، از حساسیت بالایی برخوردارند و طرح‌هایی مانند “توسعه سواحل بلوچستان (مکران)» با هدف تداوم سیاست‌های کارشکنانه جمهوری اسلامی در منطقه مورد توجه قرار گرفته‌اند و هرگز برنامه توسعه‌ای در کار نخواهد بود.