خشک شدن بخش‌های عظیمی از سد پیشین و تشدید بحران آب در مناطق پایین‌دست

به گزارش رسانک، امروز سه‌شنبه ۴ آبان ماه ۱۴۰۴، بخش اعظم سد پیشین در شهرستان راسک در حالی خشک شده که مردم پایین‌دست با کمبود شدید آب آشامیدنی و کشاورزی روبه‌رو شده‌اند. کاهش چشمگیر سطح آب این سد که منبع اصلی تأمین آب مناطق مختلف بخش پیشین از توابع شهرستان راسک و بخش باهوکلات در شهرستان دشتیاری است، در شرایطی رخ می‌دهد که شرکت ماهان وابسته به سپاه پاسداران با تصاحب هزاران هکتار از زمین‌های مردم باهوکلات و روستاهای «سولدان، سیرجاه، چَوَد، چمپانی، بسوط، دک باهو، سنجر بازار، یعقوب بازار و…»، آب سد را برای آبیاری باغات موز خود برداشت می‌کند. این شرکت با اجاره‌کردن آب از وزارت نیرو و بستن مسیرهای آبیاری مزارع محلی، مانع از رسیدن جریان آب به باغات مردم بومی شده و در حالی که باغات موز متعلق به این شرکت به‌طور منظم آبیاری می‌شوند، بسیاری از باغات کشاورزان بومی از بی‌آبی خشک شده و محصولات آن‌ها در آستانه نابودی قرار گرفته است.

به گفته منابع رسانک، شرکت ماهان با بستن بر مسیر کانال آبرسانی و استقرار نگهبان، راه دسترسی کشاورزان  منطقه به آب را بسته است. کشاورزان که بسیاری از آنان با گرفتن وام یا فروش دارایی‌های خود اقدام به کشت موز کرده بودند، اکنون با خشک‌شدن مزارعشان روبه‌رو هستند. آنان بارها در اعتراض قفل‌های مسیر آب را شکسته‌اند اما شرکت مجدداً مسیر را بسته و تهدید کرده است که هر فردی اقدام به بازکردن دریچه‌ها کند، با پیگرد قانونی مواجه خواهد شد.

سد پیشین که در سال ۱۳۷۲ افتتاح شده و ظرفیت کلی آن حدود ۱۷۵ میلیون مترمکعب است، در ماه‌های اخیر به‌دلیل برداشت بی‌رویه آب توسط شرکت ماهان و عدم مدیریت درست منابع آبی به مرحله بحرانی رسیده است. بخش بالادست سد اکنون کاملاً خشک شده و حتی بارش‌های کمی هم که در شهرستان‌های سرباز و راسک (کناطق بالادست سد) بوده نیز نتوانسته‌اند سطح آب را به حد قابل‌قبول بازگردانند.

گزارش‌های پیشین رسانک نیز نشان داده بودند که بخش عمده آب سد به‌جای تأمین نیازهای مردم منطقه، صرف آبیاری زمین‌های تصاحب‌شده در دشتیاری می‌شود. این امر موجب شده که بسیاری از روستاها با کمبود شدید آب شرب و کشاورزی مواجه باشند.

در چنین شرایطی، خشک‌شدن سد پیشین به تهدیدی جدی برای معیشت مردم منطقه تبدیل شده و بی‌توجهی مسئولان به مدیریت عادلانه منابع آبی، بحران آب در منطقه را وارد مرحله‌ای نگران‌کننده کرده است. ادامه این روند نه‌تنها کشاورزی منطقه را در معرض نابودی قرار می‌دهد، بلکه امنیت آبی هزاران شهروند وابسته به این سد را نیز به خطر می‌اندازد؛ مسئله‌ای که نشان می‌دهد بی‌تدبیری و عدم رسیدگی مسئولان چگونه می‌تواند یک منبع حیاتی را به سمت بحران کامل سوق دهد.