فقر تحمیلی و کرامت لگدمال‌شده؛ ضرب‌وشتم دو زن سالخورده بلوچ در مرز میلک

✍ سانیا میربلوچ

روز پنجشنبه ۱ آبان ۱۴۰۴، دو زن سالخورده بلوچ که از سر ناچاری به کولبری و فروش مقادیر اندکی سوخت مشغول بودند، در پایانه مرزی میلک شهرستان هیرمند توسط نیروهای نظامی مستقر مورد ضرب‌وشتم و اهانت قرار گرفتند. این حادثه واکنش گسترده‌ای در افکار عمومی بلوچستان برانگیخت و به نمادی از فقر تحمیلی و خشونت ساختاری در مناطق مرزی تبدیل شد.

شاهدان می‌گویند نیروهای نظامی پس از مشاهده یک بطری ۱/۵ لیتری بنزین، به جای تذکر یا ضبط کالا، این زنان را با لگد و الفاظ توهین‌آمیز مورد ضرب‌وشتم قرار دادند. جرم واقعی این زنان تلاش برای زنده ماندن در شرایطی است که سیاست‌های دولتی طی دهه‌ها، فقر را به واقعیتی تحمیل‌شده در بلوچستان بدل کرده است.

بلوچستان طی دهه‌های گذشته از توسعه، آموزش، اشتغال و خدمات اجتماعی محروم مانده و فقر به ابزاری برای کنترل مردم تبدیل شده است. این فقر انتخابی نیست؛ تصمیمی است که در پایتخت برای مرزها گرفته می‌شود.

در حالی که مافیای وابسته به نهادهای حکومتی مسئول بخش عمده قاچاق سوخت است، نیروهای نظامی زنان و مردان فقیر بلوچ را به جرم حمل چند لیتر سوخت تحقیر و شکنجه می‌کنند. چنین رفتارهایی نقض آشکار اصول حقوق شهروندی، مواد قانون اساسی (اصول ۲۲ و ۳۸) و مقررات نظامی درباره حفظ کرامت انسانی است. اما در بلوچستان، قانون اغلب در برابر ضعیف اجرا می‌شود.

انتشار ویدئو و گزارش این حادثه موجی از خشم در شبکه‌های اجتماعی و میان فعالان بلوچ ایجاد کرد. مردم تأکید کرده‌اند که «این فقر ساخته‌ حکومت است، اما تحقیر را دیگر تحمل نمی‌کنیم.» واکنش‌ها نه صرفاً احساسی، بلکه بیانگر خستگی اجتماعی از دهه‌ها تحقیر و نابرابری است.

این حادثه تنها یک برخورد فیزیکی نبود؛ نماد زوال کرامت انسانی در ساختاری است که فقر را جرم می‌داند و فقرزایان را مصون از پاسخگویی. اما همین زنان، نماد استقامت و بیداری‌اند و یادآور می‌شوند که انسان را نمی‌توان با فقر شکست داد، اما جامعه‌ای را می‌توان با بی‌تفاوتی و سکوت نابود کرد.

خشونت علیه کولبران و سوختبران بلوچ، به‌ویژه زنان، دیگر رویدادی مقطعی نیست؛ بخشی از سیاست فقر و سرکوب است که ریشه در نگاه تبعیض‌آمیز دارد. تا زمانی که فقر تحمیلی ادامه یابد، هر لگدی به زن کولبر، لگدی است بر وجدان ملی. تغییر تنها از مردم آغاز می‌شود؛ از همدلی، مطالبه عدالت و ایستادگی در برابر بی‌عدالتی‌ای که «فقر» را قانون و «تحقیر» را روال کرده است.