حذف چهره‌های بانفوذ بلوچ؛ راهبرد امنیتی سپاه برای تضعیف جامعه مدنی بلوچستان

✍ هدادات بلوچ

ترور هدفمند بزرگان و شخصیت‌های بانفوذ بلوچ در سال‌های اخیر به یکی از الگوهای ثابت رفتار امنیتی جمهوری اسلامی در بلوچستان تبدیل شده است. هر بار که یکی از این چهره‌ها که نقش مؤثر در ایجاد صلح، حفظ انسجام اجتماعی و دفاع از مطالبات ملت بلوچ دارد، ترور می‌شود، رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران و نهادهای تبلیغاتی جمهوری اسلامی بدون ارائه هیچ مستنداتی، بلافاصله این جنایات را به «گروه‌های ضد نظام» یا «شبکه‌های وابسته به اسرائیل» نسبت می‌دهند؛ در حالی که افکار عمومی بلوچستان به شکل قاطع این ترورها را کار مستقیم دستگاه‌های امنیتی می‌دانند.

این الگو تنها یک تاکتیک خبری نیست بلکه بخشی از یک راهبرد عمیق امنیتی برای حذف نخبگان اجتماعی و تهی‌سازی جامعه بلوچ از رهبران مردمی است. سپاه پاسداران در سال‌های گذشته به خوبی دریافته که چهره‌های بانفوذ محلی، به‌ویژه علمای مستقل، ریش‌سفیدان و شخصیت‌های اجتماعی که پایگاه گسترده در میان مردم دارند، می‌توانند روایت رسمی حکومت از ناامنی را به چالش بکشند. این افراد با نفوذ اجتماعی خود می‌توانند مانع از پروژه «برچسب‌زنی امنیتی» بر کل جامعه بلوچ شوند و مطالبات واقعی مردم را برجسته کنند.

به همین دلیل، سپاه پاسداران ایران به‌طور مستمر علیه چنین اشخاصی تخریب و پرونده‌سازی می‌کند. فرماندهان سپاه قدس با استفاده از روش‌های تطمیع یا هشدار، به چهره‌های مؤثر بلوچستان فشار می‌آورند تا از بیان واقعیت‌های میدانی درباره نقش حکومت در ایجاد ناآرامی‌های منطقه خودداری کنند. هنگامی که این افراد بر مواضع خود پافشاری می‌کنند، عملیات ترور با دقت و برنامه‌ریزی انجام می‌گیرد.

پس از هر ترور، دستگاه تبلیغاتی حکومت بلافاصله وارد عمل می‌شود تا با نسبت دادن جنایت به گروه‌های مخالف، ذهن جامعه را منحرف و مسیر تحقیقات مستقل را مسدود کند. این روش لوث کردن حقیقت، دو هدف دارد: نخست، سلب مسئولیت از نهادهای امنیتی و دوم، القای این تصور در سطح ملی و بین‌المللی که بلوچستان عرصه فعالیت «عوامل بیگانه» و نه محل سرکوب سازمان‌یافته است.

حذف چهره‌های تأثیرگذار مردمی باعث ایجاد خلأ رهبری در جامعه بلوچ می‌شود. این خلأ، زمینه را برای تقویت نفوذ سپاه و نهادهای حکومتی در لایه‌های اجتماعی فراهم می‌کند و امکان شکل‌گیری شبکه‌های مستقل قدرت محلی را از بین می‌برد. در چنین شرایطی، حکومت می‌تواند سیاست‌های مرکزگرایانه خود را بدون مواجهه با مقاومت اجتماعی جدی پیش ببرد. مقابله با این سیاست نیازمند مستندسازی دقیق، اطلاع‌رسانی مستقل و مقاومت مدنی آگاهانه در برابر روایت‌سازی حکومتی است تا مانع از تثبیت این پروژه خطرناک در بلوچستان شود.